Mayalar,Kolomb-öncesi Amerika'nın kadim halklarından biridir. Maya uygarlığı M.Ö 3000 ile M.S 1500 yılları arasında Meksika'nın güneydoğusundan, Honduras, Salvador ve Guatemala'ya kadar uzanan bir bölgede hüküm sürmüştür.Bu uygarlık M.Ö 600 dolaylarında yükselişe geçmiş, M.S.3.yy.'da altın çağına ulaşmış, kent devletlerinin çoğunun siyasi kargaşalar sonucunda çöktüğü M.S. 900'e dek, günümüzde Orta Amerika ve Meksika sınırları içinde kalan geniş bir alana hükmetmiş,İspanyol işgaliyle de sona ermiştir.

M.S. 600 - 800 yılları arasındaki Post-Klasik dönem ve sonraki birkaç yüzyıl dünyadaki en önemli sanat eserlerinden bazılarını üretmişlerdir. Fakat hala tam olarak anlaşılamayan bazı sebeplerden dolayı, Maya Uygarlığı çökmüş ve kabile, kentlerini terk etmek zorunda kalmıştır. Bu uygarlığın, ileri bir düzeyde olduğunu gösteren alanlar arasında, devasa tapınak ve piramitlerle örnekleri görülen mimarileri, astronomileri, farklı devreleri esas alan takvimleri, 20 tabanını esas alan matematikleridir. Mayalar sıfırı biliyor ve kullanıyorlardı.

Mayalar'ın torunları günümüzde, başta Meksika olmak üzere, Orta Amerika ülkelerinde halen Maya dilinin farklı lehçelerini konuşurlar ki, bu lehçeler Maya dilleri olarak adlandırılmaktadır.

 
Maya PramitleriKonu başlıkları
1 Köken ve Tarih
2 Maya dili
3 Yönetim
4 Sosyal hayat
5 Din
6 Kayıp Şehir
7 Bilim ve Sanat
8 Mimari
 
 


 Köken ve Tarih 

James Churchward ve Jeolog - arkeolog Dr. William Niven'e göre Mayalarin kökü Mu Kıtasına dayanir. Bu görüş bügünkü bilim dünyasinda kabul edilmiyor. Churchward bu görüşünü kısmen Troano, Dresden gibi Maya el yazmalarına, kısmen Uxmal tapınağı ve Xochicalo Piramiti yazıtlarına, kısmen de Niven'in bulduğu tabletlere dayandırır. Dört Maya yazmasının yer aldığı Popol-Vuh ile Maya efsane, kehanet ve tarihinin kaydedildiği Chilam Balam kitabı Churchward'a göre tezini desteklemektedir. Popol-Vuh uzun yıllar gizli tutuldu. Chichicastenango'da (Guatemala) Peder Francisco Ximénez 1702'de metni buldu ve bir kopyasını çıkardı.İspanyolca çevirisini kaleme aldı. Özgün K'iche' metni günümüzde hâlâ kayıp; ama rahibin çıkardığı kopya ve hazırladığı çeviri Şikago'daki Newberry Kütüphanesi'nde bulunuyor.

İspanyollar 1500'lerde Orta Amerika'ya girince, Mayalara ait çok sayıda hiyeroglif yazısını yok ettiler. Mayalar Latin harflerini öğrendikten sonra, eski eserlerden bazılarını bu alfabeyle yazdılar.


 Maya dili

Bu dil, eski Mısır dili ve modern Japonca da olduğu gibi kelimeleri ve fikirleri belirten ideogramların ve sesleri belirten fonetik sembollerin bir karışımından oluşmuştur.

Dil uzmanları tarafından ancak dörtte biri çözülebilmiş, yaklaşık 800 hiyeroglif işaret kullanmışlardır. Bugün, günlerin isimleri, aylar, tanrılar, rakamlar, renkler ve pusula yönleri rahatlıkla okunabilmekteir.


 Yönetim 

Maya uygarliğın bölgesiBilimsel ve dini literatürleri ve bilgileri son derece ileri, askeri ve dini liderler olan Kral tarafından yönetiliyorlardı.Yöneticilerin ve çevrelerindeki asillerin altında göreli olarak daha küçük bir uzman zanaatkar grubu bulunmaktaydı.

Bunlardan sonra da kalabalık bir sıradan çiftçiler grubu geliyordu. Yaşamsal gereçler haricinde pek fazla kişisel mala sahip değillerdi. Mısır ve diğer mahsulleri yetiştirmek için basit tarım araçları kullanırlar, bununla beraber toprağın verimliliğini sağlamak amacıyla, tuhaf ve acı verici majik ayinler düzenlenmesi gerektiğine inanırlardı. Bu majik nitelikli ayinler, doğayla barış yapmak adına harikulade süslü ve gösterişli giysileriyle rahipler ve kabile liderleri tarafından yürütülürdü. Maya kabilesi hiyerarşik bir toplumdu. Kanun adamları da köylüler de yerlerini bilirlerdi.


 Sosyal hayat 

Yazıtlardan, kentlerin, yaşamak için değil dinsel ayinler, özel durumlar ve çalışmalar için yapıldığı anlaşılmaktadır.

Tipik bir Maya ailesi yeterince zengin değilse haşlanmış mısır ve şeker kamışı yiyordu. Atole denilen bir içkileri vardı. Genelde evler tek odalı ve çamur sıvalıydı. Büyük olasılıkla gün içinde mısır, bezelye, tavşan ve hindi diger yiyecekleri arasındaydı.

Hasat mevsimi erkekler tarlalarda çalışırken, kadınlar evde yemek pişiriyorlardı. Günün sonunda tüm aile evde toplanıyor ve evin reisi küçük bir dini ayinle atalara dua ediyordu. Zamanlarını sadece tarımla geçirmiyorlar, piramitler ve tapınaklar inşaatında çalışıyorlardı. Genelde dügün törenlerine, kutlamalara, astrolojik ve takvimsel çalışmalara katılıyorlardı. Böyle zamanlarda kral kurbanlar kesiyor ve top oyunları düzenliyordu.


 Din 

İnkalar,Mayalar ve onların devamı niteliğinde olan Aztekler ve çok üstün seviyeli dinsel bilgilere sahiptiler. Bunlar Churchward'a göre önceleri Tek Tanrı inancındaki eski Mu Güneş Dinine bağlı topluluklardı.Dinleri sonradan yozlaştırılımış ve çoktanrılı hale gelmiştir.

Bugün, genellikle Meksika ve Guatemala’da yaşayan yaklaşık 2 milyon Maya yerlisi vardır. Çoğu çiftçidir. Hemen hepsi Katolik olmakla birlikte, inançları geleneksel Maya dininden çok etkilenmiştir; yağmur ve bereket için putperest ayinler düzenlerler.


 Kayıp Şehir

Fransız bilim adamı Dr. Augustus Le Plongeon Maya İmparatorluğu'nun kayıp şehirlerini fotoğraflayan ilk kişi oldu. Arkeolog Le Plongeon'un Kutsal Sırlar Mabedi dediği Yucatan'daki Uxmal Mabedi'nde James Churchward'un İnsanlığın İlk Dinî Diyagramı dediği MU kozmik diyagramı bulunmuştur.Mu-Maya kozmik diyagramı Bu diyagramda merkezdeki dairenin Güneş'in, Ra'nın ve Tanrı'nın kolektif simgesi olduğu belirtilmektedir.


 Bilim ve Sanat 

Mayalar'a göre yeryüzünde meydana gelen en önemli değişimlerden biri de eksen açısıyla ilgiliydi. Günümüz bilimsel bulguları Mayalar'ın bu bilgisiyle tam anlamıyla örtüşmüş durumdadır.

Maya yılı her biri 20 günlük 18 aydan oluşuyordu. Ayrıca haab adı verilen 5 ekstra gün daha vardı. 360 günlük periyoda tun deniyordu ve bu periyot, takvimin temelini oluştururdu.

Mayaların 584 gün olarak buldukları Venüs yılı (sinodik periyot), bugünkü hesaplara göre 583.92 gündür

Mayalar özellikle astronomi, mimarlık, matematik, heykel ve hiyeroglif yazı gibi birçok alanda ilerlemişlerdi.Çok karmaşık bir takvim sistemleri vardı.El sanatlarında da ileriydiler.Bir çeşit güneş dinine inanırlardı. Bu din sonradan, insan kurban etmek gibi dünya tarihindeki en vahşi uygulamaları barındırır hale geldi. Çok başarılı takvim hesaplamaları, piramitleri, altın işlemedeki başarıları inceleyenleri hayrete düşürmüştür. Nasıl yok oldukları dahil olmak üzere, pek çok gizem barındırırlar.


 Mimari 

Kullandıkları ters çatı kemeri Kimmerler tarafından yapılan ve Camdodia'da Ankgkor'da bulunan dirsekli kum taşı kemerlere benzemektedir, güçlü bir kireç harcı ile yapılandırılmışlardır. Bu tarz l. ve 12. yüzyıllar arasında yapılan Maya binalarında görülebilmektedir.Büyük boyutlu yapılar inşa etmişlerdir.En büyük boyutlu binalar Yucatan'ın en büyük şehri Uxmal'dadır.


Meksika'daki Chichen Itza Piramidi